Sahip oldukları öneme rağmen, bu anıtsal yapılar mimari koruma ve mimarlık tarihi alanlarında yeterince incelenmemiştir. Bu çalışma, söz konusu yapıların Arkaik dönemden Roma dönemine uzanan mimari evrimini ele almakta ve özellikle Anadolu’daki dönüşüm ve korunma süreçlerini araştırmaktadır. Hıristiyanlığın yükselişiyle birlikte pagan geleneğinden devralınan bu anıtlar giderek terk edilmiş, yeniden işlevlendirilmiş veya yıkılmıştır. Ancak bu dönüşüm, siyasi, dini, toplumsal, ekonomik ve çevresel etmenlerin iç içe geçtiği karmaşık bir süreçle şekillenmiştir. Seçili vakalar üzerinden ilerleyen bu çalışma, bu yapıların Geç Antik Çağ ve sonrasındaki yaşamlarını inceleyerek, dönemsel kuramsal yaklaşımlar doğrultusunda süreklilik ve kopuş dinamiklerini ve günümüzdeki korunma durumlarını analiz etmektedir.